Haberin Yıldızı-
7 Mart'ı 8 Mart'a bağlayan gece; kıvılcım atmasın diye ocakları bastırılmış, bütün ışıkları söndürülmüş Nusret, mayınların boğazı kesecek şekilde değil de kıyıya paralel olarak Karanlık Limanı'na dökülmesi fikri ile yol aldı. Düşman gemilerinin projektörlerine aldırmadan Anadolu yakasındaki Erenköy'deki Karanlık Liman'a mayınlarını bıraktı... 18 Mart Çanakkale Savaşı'nın seyri böylece tamamen değişti.
Sıcak savaşın ruhunu ve bir ulusun kurtuluş mücadelesini anlamak için bu satırlar size yardımcı olabilirler
Bir metrekare toprağa altı bin adet merminin düştüğü bu topraklara gelenler bu hissi çok iyi bilirler ki, Çanakkalede attığınız her adımda sanki tüm şehitler yanınızda sizinle birlikte geziyor, sizi seyrediyor. İnsanın ruhuna işleyen ve kolay kazanılmayan bu zaferin izlerini Çanakkale'de gelin birlikte sürelim.
1 - Çanakkale Denizcilik Müzesi
Günübirlik bir gezi planlıyorsanız tavsiyemiz kesinlikle erken saatlerde Çanakkale'ye gelmiş olmanızdır. Planlanınıza ilk olarak Çanakkale merkezinde bulunan Deniz Müzesi'ni almanızda fayda vardır. Müzede; animasyonlar, rehberler ve görüntülerle savaş hakkında birçok bilgiye erişmiş oluyorsunuz. Bu bilgiler aynı zamanda Gelibolu gezinizde de size ışık tutacak. Çanakkale'ye ulaştıktan ve Deniz Müzesi'ni gezdikten sonra feribotlarla Gelibolu Yarımadası'na geçebilirsiniz. Karşıya geçtikten sonra sıcak savaşın yaşandığı ve unutulmaz bir destanın yazıldığı Gelibolu Tarihi Milli Parkı gün boyunca gezeceğiniz ve tarihe tanıklık edeceğiniz topraklar olacak.
2 - Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı
Milli parka giderken yanınıza bir tanıtım broşürü ve milli park haritası alırsanız iyi olur. Haritada milli parkın içinde mutlaka görmeniz gereken noktaların hepsi işaretlidir. Sizler bu haritadan dilediğiniz noktaları seçebilir ve milli parkı gezmeye başlayabilirsiniz. Başlangıç noktası olarak da Eceabat'ı seçmenizi tavsiye ederiz. Eceabat'tan başlayıp güneye giderseniz sırasıyla Kilitbahir, Alçıtepe, Morto Koyu'na ve buranın batısındaki bir tepenin üzerinde 42 m yüksekliğindeki Çanakkale Şehitler Abidesi'ne ve burada şehit düşen Türk askerleri onuruna yapılmış bir müzeye ulaşabilirsiniz.
3 - Kilitbahir Kalesi
Eceabat yönünden başladığınız gezinizde, Mecidiye Tabyaları'na doğru ilerlerken deniz kıyısında görkemli surları ile Kilitbahir Kalesi'ni görürsünüz. 1462'de Fatih Sultan Mehmet tarafından yaptırılan kale Çanakkale Savaşı'nda da kullanılmıştır. Savaş alanının biraz dışında kaldığından dolayı Seddülbahir Kalesi kadar savaştan etkilenmemiş ve yıpranmamıştır.
4 - Namazgah ve Hamidiye Tabyaları
Kilitbahir Kalesi'ni gezdikten sonra yola devam ettiğinizde karşınıza Namazgah tabyası çıkar. Namazgah tabyası denizden bakıldığında normal gibi görülen tepelerden oluşmaktadır. Ancak karadan bakıldığında adeta bir kamuflaj ile gizlenmiş barınak ve cephaneliklerden oluşmaktadır.
5 - Mecidiye Tabyası ve Er Seyit Onbaşı Heykeli
Mecidiye tabyası, kanlı savaş alanın tam ortası. Namazgah tabyalarından sadece birkaç kilometre daha ilerleyince Mecidiye tabyasına ulaşıyorsunuz. Yani 18 Mart deniz harekatında Seyit Onbaşı'nın Ocean zırhlısını batıran mermiyi gönderdiği yere. Kucağında kendisinden kat ve kat ağır bir mermi ile orada sizi karşılayacaktır. Cideli Mahmut da tıpkı Seyit Onbaşı gibi orada. İki bacağını da düşman saldırısında kaybetmiş ve kan kaybından iyice halsizleşmiş olan bedeniyle fırlattığı top mermisi Bouve zırhlısını batırıyordu. Bu Fransız zırhlısının batışını tam da bu noktadan seyrediyordu gözlerini sonsuzluğa kapatırken. Seyit Onbaşı Anıtı'nın hemen arkasında, yolun karşı tarafında bulunan küçük tepeyi çıktığınızda da 18 Mart günü deniz bombardımanları sırasında Mecidiye tabyasında şehit düşen askerlerimizin mezarlarını görürsünüz.
7 - Havuzlar Şehitliği
Mecidiye tabyasından ilerleyince karşınıza Havuzlar Şehitliği çıkar. Bu şehitlik asırlık ağaçların gölgelediği, etrafı duvarlar ile çevrili bir anıttır. Bu anıt, sadece burada yatan 10 şehidi değil, buraya çok yakın birinci Kerevizdere Muharebesi veya 83 Rakımlı Tepe Muharebesi olarak da bilinen çatışmalarda şehit olan binlerce askerimizi de temsil etmektedir.
8 - Behramlı Köyü ve Alçıtepe Köyü
Havuzlar Şehitliği'nden birkaç kilometre sonra yolun sağ tarafında Yüzbaşı Kemal Bey'in şehit olduğu Behramlı Köyü yer alır. Behramlı Köyü'nden birkaç kilometre sonra da Alçıtepe Köyü'ne varsınız. Bu nokta tarihe Kirte savaşları olarak geçen kanlı çarpışmaların odak noktası olan yerdir. Burada üç büyük Kirte Savaşı gerçekleşti. 1.Kirte'de 8 bin, 2.Kirte'de 10 bin, 3.Kirte'de 15 bin şehit vererek bu kilit niteliğindeki bölge savunulmuştur. Bu bölge ayrıca burada yaşayan köylülerin çevreden topladıkları yaklaşık 10 bin adet şehit kemiğini bir araya getirerek gömdükleri yerdir de.
9 - Sargı Yeri Şehitliği
Bir gecede 18.000 şehit verdiğimiz yer olan bu nokta, Gelibolu Yarımadası'nın belki de en dokunaklı yerlerinden biridir. Tüm bu şehitler ne yazık ki bu dar araziye toplu olarak gömülmek zorunda kalmıştır. Bu nedenle buraları gezerken ayağımızı bastığımız yeri bilerek gezmek son derece önemlidir.
10 - Seddülbahir Şehitliği
Alçıtepe Köyü'nün aksi istikametinde ilerlediğinizde yolun sol tarafı Morto Koyu ve Abide Şehitliği'ne giderken sağ tarafı Seddülbahir Köyü'ne ve Yahya Çavuş anıtına çıkmaktadır. Sağ tarafa biraz daha devam edince Seddülbahir Köyü'ne varıyorsunuz. Tarihi bir kimliğe sahip olan köy 4. Mehmet döneminden kalma bir kale ile ilk şehitler anıtına ev sahipliği yapıyor.
11 - Çanakkale Şehitler Abidesi ve Şehitliği
Çanakkale'nin simgesi olan bu anıt tüm Çanakkale şehitlerimiz adına inşa edilmiştir. Anıtın hemen yanında yer alan Abide Şehitliği de 1992 yılında Kültür Bakanlığınca yaptırıldı. 600 şehidimizin isimleri ile temsili mezarları burada yer almaktadır.
12 - Anzak Koyu
Tabelaların yönlendirmeleri ile ulaşabileceğiniz Anzak Koyu yolu üzerinde ilerlerken yabancı milletlerden gelen askerlerin mezarlıklarını görürsünüz. Koya doğru devam ederken yolun sol tarafında, Anzak Koyu'nu gösteren taş levha karşınıza çıkar. Buradan kıyıya yürüdüğümüzde de Anzak Mezarlığı ile karşılaşırsınız. Anzak Mezarlığı içinde 3 mezar vardır ki diğerlerinden farklı olarak yönü Kıbleye doğrudur. Bu 3 mezar savaşa kandırılarak getirilen Hintli Müslümanlara aittir.
13 - 57. Alay Şehitliği
57. Alay Şehitliği, bir gecede kıpkırmızı kan olan tepeler. Atatürk'ün Miralay rütbesindeyken askerlerini düşmanın üstüne sevk ettiği yer. Ve düşmanı durdurma adına bütün bir alayın şehit oluşunun yaşandığı nokta. Az yukarıda bir uçurumun başında 57. Alay Komutanı Hüseyin Avni Paşa'nın mezarı da yer alır.
14 - Conkbayırı Mehmetçik Anıtı ve Conkbayırı Anıt Mezarlığı
Conkbayırı Mehmetçik Anıtı, bu noktadaki savaşta hayatını kaybeden Türk askerleri adına inşa edilmiştir. Çanakkale Savaşları'nın dönüm noktası olan ve düşmana ilk darbenin vurulduğu Mehmetçik Parkı içerisindeki anıt, tepeyi tümüyle kaplayacak tarzda ve kademeli olarak yükselen beş beton panelden oluşmaktadır. Conkbayırı Anıt Mezarlığı ise Mehmetçik Anıtı'nın biraz ilerisinde olup Conkbayırı'nda hayatlarını kaybeden 952 Yeni Zellanda'lının anısına yapılmıştır. Yeni Zelanda Anıtı'nın tam karşısında bulunan ve Atatürk'ün saatinin parçalandığı yere Yeni Zelanda Anıtı kadar heybetli bir Atatürk Anıtı yaptırılmıştır. Ayrıca Conkbayırı'nda Mustafa Kemal'in Gözetleme Yeri'ni ve Nazif Çakmak Anıtı'nı da görebilirsiniz.
Unutmadan: Askeri kaynaklarda sadece cephede ölenler şehit kabul ediliyor. Osmanlı kaynaklarından derlenen rakamlarda ise muharebede şehit olanların sayısı 56 bin 643, sakat kalanlar 97 bin 7, kaybolanlar 11 bin 178 olarak veriliyor. Unutmayalım ki; bu vatan kolay kazanılmadı, Türkiye Cumhuriyeti kolay kurulmadı.