Tarım Reformu Genel Müdürlüğü Tarımsal Desteklemeler Daire Başkanı Mehmet Kilci Türk Tarım ve Orman Dergisi’nden Hülya Omrak’a verdiği özel röportajda 2022’de destek ödemeleri mümkün olduğunca erken yapılacak dedi.
2022 yılında uygulanacak tarımsal desteklerin detayları ve bu yıl geçen yıldan farklı olarak verilecek bir destekleme kalemi olacak mı, sorularının cevap bulduğu röportaj, Türk Tarım ve Orman Dergisi’nin Şubat sayısında yayınlandı. ‘2022 yılında verilecek tarımsal destekler’ başlığı ile Hülya Omrak imzalı röportajda dikkat çeken sorular ve cevapları şöyle…
Çiftçi Kayıt Sistemi’ne dâhil olan çiftçilere bu yıl için ödenecek tarımsal destekler ve 2022 yılında uygulanacak gübre ve sertifikalı tohum kullanım destekleri belirlendi. Biz de bu desteklerin detaylarını ve önceki yıllardan farklı olarak çiftçinin faydalanacağı imkânları Tarım Reformu Genel Müdürlüğü Tarımsal Desteklemeler Daire Başkanı Mehmet Kilci’ye sorduk.
Çiftçi Kayıt Sistemine bağlı çiftçinin önümüzdeki yıl için alacağı tarımsal desteklemeler açıklandı. Buna göre önümüzdeki yıl çiftçiye sağlanacak desteklemelerde geçen yıldan farklı olarak verilecek bir destekleme var mı?
Öncelikle biz tarım sektörünü neden destekliyoruz, bununla başlamak istiyorum. Tarım, stratejik öneminden dolayı piyasa koşullarında kendi haline bırakılmayacak kadar hayati öneme sahiptir. Üretim süreçlerinde risk ve belirsizliklerin oldukça fazla olduğu bu sektör dünyanın her yerinde devlet tarafından desteklenmekte ve yönlendirilmektedir. Biz de bu önemin farkında olarak çiftçimizi, üreticimizi korumak, rekabetçi bir tarım sektörü yaratmak, üretimi sürdürülebilir kılmak ve her şeyden önemlisi gıda arz güvenliğimizi garanti altına almak için tarım sektörünü desteklemekteyiz.
Ülkemizde hâli hazırda uyguladığımız tarımsal destekleme programlarımız 2002 yılında başlamıştır. 1990’lı yıllarda ağırlıklı ürün alımları ve kredi sübvansiyonları şeklinde desteklenen sektörde zaman zaman da gübre desteği ve prim ödemesi gibi destek araçlarına da başvurulmuştur. 2002 yılında doğrudan gelir desteği ile başlayan yeni program, 2007 yılına kadar devam etmiş ve sonrasında da uygulanan politikalara göre şekillenerek bugünkü halini almıştır. Hâli hazırda tarımsal destek sistemimiz 5 ana program ve 64 alt destek aracından oluşmaktadır.
Programlar genel olarak her yıl devam etmekle birlikte 2021 yılında yaşanan kuraklık sebebiyle etkilenen üretim bölgeleri için toplamda 2,6 milyar TL’lik “Verim Kaybı Desteği” ilave olarak destek programına alınmıştır.
2021 yılı tarımsal destekleme programlarında mevcuttaki 63 desteğin 37’sininin yani tüm desteklerin yüzde 58’inin birim fiyatında artış yapılmıştır. Bu artışlarla birlikte ödenecek destek miktarı 25,8 milyar TL’ye çıkmıştır.
2022’DE ÖDEMELER MÜMKÜN OLDUĞUNCA ERKEN YAPILACAK
Geçmiş yıllarla kıyaslandığında önümüzdeki yıl alacağı desteklemelerin çiftçiye sağlayacağı kolaylıklar neler olacak?
Çiftçinin finansa en çok ihtiyaç duyduğu dönem yılın ilk çeyreği yani ilkbahar aylarıdır. Bu dönemde içinde bulunulan üretim sezonunun hazırlıkları devam ettiği ve önceki hasattan hayli zaman geçtiğinden çiftçi için finansal açıdan zor bir dönemdir. Biz Bakanlık olarak çiftçimizin hak ettiği desteği bütçe imkânları ölçüsünde olabildiğince erken ödemeyi istiyoruz. Son yıllara baktığımızda genel olarak toplam desteğin yaklaşık yüzde 50’si bu dönemde ödenmiş kalan yüzde 50’si de sonraki 8 aylık dönemde ödenmiştir. 2022 yılı için bütçe imkânları dâhilinde tarımsal destek ödemelerini mümkün olduğunca erken yapmayı planlıyoruz.
Çiftçilerin artışını en çok beklediği desteklemelerden biri de gübre ve mazot desteği. Bunlarda geçmiş yıllara oranla fark edilir bir artış oldu mu? Verilecek gübre – mazot desteği hakkında bilgi verir misiniz?
Hepimizin malumu olduğu üzere bu yıl gübre fiyatları dünya genelinde ciddi oranda artış göstermiştir. Bakanlık olarak biz de girdi piyasalarını yakından takip ediyoruz ve çiftçilerimize verilecek desteklerin birim miktarları belirlenirken bu artışları göz önünde bulunduruyoruz. Bu kapsamda 2021 yılı mazot ve gübre desteklerinde bir yandan piyasa gelişmeleri dikkate alınarak diğer yandan da bütçe imkânları ölçüsünde belli artışlar yapılmıştır. 2021 yılı desteği için hububat grubunda dekara 16 TL olan gübre desteği yüzde 25 artışla 20 TL, diğer ürünlerde ise 8 TL, 2022’de ise tüm ürünlerde yüzde 100 artış yapılarak hububat grubu dekara 32 TL, diğer ürünler ise 16 TL olmuştur.
Mazot desteğinde birim ödeme miktarları ürünlere göre değişiklik göstermektedir. Bu değişkenliğin sebebi her ürünün maliyetinin farklı olmasıdır. Bu kapsamda 2021 yılı mazot desteğinde tüm ürünlerde yaklaşık yüzde 11 artış sağlanmıştır. Buna göre buğday ve arpa gibi ürünler için dekara 21 TL, çeltik ve pamuk için 68 TL, yağlık ayçiçeği 29 TL, baklagil grubu 24 TL diye liste devam etmektedir.
Buğday için bir hesaplama yapacak olursak dekara 22 TL mazot ve 20 TL gübre olmak üzere toplam 42 TL, dekara 16 TL sertifikalı tohum kullanım desteğini de düşündüğümüzde buğday için toplam 58 TL/da destek alınabilmektedir.
Desteklemelerden kimler faydalanabilir? Desteklemelerden faydalanmak isteyen çiftçinin izleyeceği yol nasıl olmalı?
Tarımsal destekler Cumhurbaşkanı Kararı ile yürürlüğe girmektedir. 2021 yılı için tarımsal destek kararı 11 Kasım 2021 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanmış olup tüm destekler için ana esaslar bu kararda yer almaktadır. Diğer taraftan Bakanlığımızın destek uygulayıcı birimleri tarafından her bir destek programı için uygulama esasları tebliğleri yayınlanmaktadır. Desteklerden kimlerin yararlanacağı, yararlanmak için ne tür yolların izleneceği bu tebliğlerde detaylıca yer almaktadır.
Bu kapsamda bitkisel üretim desteklerinden yararlanmak isteyenlerin Çiftçi Kayıt Sistemi’ne kayıt olmaları ilk aşama olup bu ana koşuldan sonra her bir destek için istenilecek şartların yerine getirilmesi gerekmektedir. Tüm desteklerle ilgili detaylı bilgiler Bakanlığımız il ve ilçe müdürlüklerinden öğrenilebilir.
Önümüzdeki yıl hayata geçecek olan desteklemeleri başlıklar halinde aktarır mısınız?
Tarımsal destek programlarımız 2022 yılında da devam edecek olup yukarıda da bahsettiğimiz üzere 2022 yılı için gübre ve sertifikalı tohum kullanım destekleri 2021 yılı destekleriyle birlikte açıklanmıştır. Diğer destekler için çalışmalar başlatılmış olup, hazırlıklar tamamlandığında kararname süreçleri başlatılacaktır.
