Tarım ve Orman Bakanlığı ile bağlı kurum ve kuruluşların 2023 yılı bütçe teklifleri TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda kabul edildi.
Tarım ve Orman Bakanı Prof. Dr. Vahit Kirişci, Bakanlığının 2023 yılı bütçesinin TBMM Plan Bütçe Komisyonundaki görüşmelerinde milletvekillerinin sorularını ve eleştirilerini yanıtladı.
Tarımsal desteklerin GSYH’nin yüzde 1’inden az olmaması tartışmasına yönelik Kirişci, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Burada tarımsal destek olarak bahsedilen, 2022 için 39,2 milyar lira, 2023 için 54 milyar lira, tek başına dikkate alınamaz. Çünkü Toprak Mahsulleri Ofisi’nin alımlarla ilgili izlediği politika, Ziraat Bankası marifetiyle kullandırdığımız krediler, sulama yatırımlarından arazi toplulaştırmasına pek çok konu bunun içerisinde yer almaktadır. Hatırlanırsa OECD 2022 Tarım Politikası İzleme ve Değerlendirme Raporu’na göre, ülkemizde tarıma ayrılan kaynağın 2021 yılı için GSYH’ye oranı yüzde 1,15 olarak tahmin edilmişti. Bu oran, küresel salgının etkisi ve küresel ekonomik daralmanın sonuçlarına rağmen OECD ortalaması olan yüzde 0,61’in oldukça da üzerindedir. 2023 yılı bütçesiyle önümüzdeki dönemde GSYH’den tarıma ayrılan kaynağın pozitif yönde güncellenecek olması şaşırtıcı da olmayacaktır.”
Çiftçi sayısıyla ilgili eleştirilere de değinen Kirişci, çiftçi sayısı ve ekilen alanda yıllar itibariyle bir azalma olmadığını dile getirerek, bunun da tarımsal hasıladaki artışla doğrulandığına dikkati çekti.
Kirişci, çiftçinin banka borcu konusu ile ilgili şu ifadeleri kullandı:
“Ziraat Bankası’nca kullandırılan tarımsal kredileri 2002 yılında 77 bin çiftçi kullanırken, 2022’de 435 bin çiftçi kullandı. Kredilerin geri dönüş oranı 2002 yılında yüzde 37,8 iken, 2022 yılında yüzde 99,4 oldu. Eylül 2022 itibarıyla 753 bin çiftçinin toplam 153,8 milyar lira borcu bulunuyor. Eylül 2022 itibarıyla 180 milyar lira tarımsal kredinin yüzde 85’i sübvansiyonludur. Faiz indirimi ortalama yüzde 70 civarındadır. Yüzde 80 enflasyonun yaşandığı dönemde burada sübvansiyonun uygulanması çiftçilere önemli bir destektir.”
Ziraat odası kayıtlarında pasif duruma düşen çiftçilerle alakalı olarak ise Kirişci, “Çiftçi Kayıt Sistemi yönetmeliğinde yaptığımız düzenlemeler, başvuru süreç ve şartlarında bürokrasinin azalmasını amaçlamıştır. Yaptığımız düzenlemede ziraat odalarına üye olunmaması yönünde bir ifade bulunmuyor.” dedi.
YURT DIŞINDA ARAZİ KİRALANMASI
Kirişci, Türkiye ile Sudan arasındaki anlaşmaya yönelik ise tahsis edilmesi gereken arazilerin Sudan’daki hükümet değişikliği ve pandemi nedeniyle tahsis edilemediğini, dolayısıyla arazi kiralaması konusunda hiçbir ödeme yapılmadığını aktardı.
Venezuella’da tarım arazisi kiralanmasıyla alakalı eleştirilere ise Kirişci, “Türkiye’deki tarım sektörünün tecrübelerinden bütün dünyanın yararlanmasını istiyoruz.” yanıtını verdi.
TAHILDA İTHALAT ELEŞTİRİLERİ
Türkiye’nin en fazla gıda maddesi ithal eden ülke olduğu iddialarına değinen Kirişci, Türkiye’nin tarım ve gıda ürünlerinde net ihracatçı bir ülke olduğunun altını çizdi.
Kirişci, 2021’de 25 milyar dolar ihracat yapıldığını ve 7 milyar dolar dış ticaret fazlası verildiğini, 2002’ye kıyasla şimdi 85 milyon nüfusu bulunan ve 50 milyon turistin geldiği ülke için “üretim yapılmıyor” denmesinin haksızlık olduğunu söyledi.
Türkiye’nin buğday üretiminde kendine yeten bir ülke olduğunu belirten Kirişci, buğdayda ve mercimekte ihracat bazlı ithalat yapıldığını vurguladı. Kirişci, Türkiye’nin buğday unu ihracatında dünyada 1. sırada yer aldığını aktardı.
Kirişci, Türkiye’nin dünya nohut üretiminde 2., ihracatında 3. sırada bulunduğunu vurgulayarak, nohut üretiminin 2022’de geçen yıla göre yüzde 22 artışla 580 bin ton olarak gerçekleşmesinin öngörüldüğünü açıkladı.
Gıda arz güvenliği konusunda ise Kirişci, bakanlıkta “Arz Güvenliği Daire Başkanlığı” kurulduğuna dikkati çekti.
PAMUK, ZEYTİN VE AYÇİÇEĞİ ÜRETİMİNDE TÜM ZAMANLARIN REKORU KIRILDI
Kirişci, pamuk üretimi konusunda ise tüm zamanların üretim rekoru kırılarak kütlü pamuk üretiminin 2 milyon 750 bin ton olmasının beklendiğini kaydetti.
Kilogramı 2021-2022 döneminde 3,6 dolara ulaşan dünya lif pamuk fiyatının Ekim 2022’de 2,1 dolara gerilediğine dikkati çeken Kirişci, “Küresel piyasalarda yaşanan fiyat azalışının üreticimizi olumsuz etkilememesi için mazot ve gübre desteği 2021’de dekara 76 lirayken, 2022’de 3,6 kat artırılarak dekara 271 liraya yükselttik. Ayrıca kütlü pamuk üreticilerimize tona 1100 lira fark ödemesi destek olarak ödenmektedir.” ifadelerini kullandı.
Kirişci, zeytinliklerin yok edilmesi eleştirilerine ise zeytinde tüm zamanların üretim rekorunun kırıldığını ve zeytin üretiminin 2022’de geçen yıla göre yüzde 71 artışla 2 milyon 976 bin tona ulaştığını kaydetti.
Ayçiçeğinde de tüm zamanların üretim rekorunun kırıldığını vurgulayan Kirişci, bu ürünün fiyatlarında da dünyada gerileme yaşandığını ve bu kapsamda Türkiye’deki üreticilere de desteklerin artırıldığını anlattı.
Kirişci, çayda yaşanan rekolte düşüklüğünün ise gübre kullanımından değil, iklim koşullarından kaynaklandığına işaret ederek, gübre ve mazot konusundaki sorulara şu cevabı verdi:
“Gübre desteği birim fiyatları ürün bazında yüzde 130 ile yüzde 163 arasında değişen oranlarda artırıldı. Mazot desteği, artan maliyetler ölçüsünde ürün gruplarına göre yüzde 130 ile yüzde 395 arasında artırıldı. 2002’de 1 ton buğday karşılığında 210 litre mazot alınırken, Ekim 2022 itibarıyla 265 litre mazot alınmaya başlandı.”
“ARPA SATIŞLARIMIZ YENİ SEZONA KADAR DEVAM EDECEK”
Kirişci, TMO’nun ucuz arpa satışının amacına ulaşmadığına yönelik eleştirileri ise, “Piyasa fiyatlarının altında üreticilerimize doğrudan arpa satışı yapılmaktadır. Üreticilerimiz bu uygulamadan memnuniyetini sıklıkla ifade etmektedir. Satışlarımız yeni sezona kadar devam edecektir.” şeklinde yanıtladı.
Yanan orman alanlarındaki ağaçların satılarak haksız kazanç elde edilmesine yönelik Kirişci, “Orman Genel Müdürlüğü’nün, tomruğu 155 liraya sattığı, yanık alanlardan üretilen tomrukların piyasada 735 avroya satıldığı iddiası kesinlikle doğru değildir. Ayrıca hiçbir yabancı firmaya emval halde satılmamıştır.” ifadelerini kullandı.
Bakan Kirişci, fındık üretimine verilen desteklere ilişkin ise fındık üretim maliyetleri ve fiyatlarının yakından takip edildiğini, üreticilerin maliyetlerin altında ürünlerini pazarlamasının söz konusu olmadığını söyledi.
Şeker ithalatına ilişkin gelen soruyu ise Kirişci, şu şekilde cevapladı:
“Hükümetimiz dönemi boyunca yurt içi şeker talebi, yurt içi şeker üretimiyle karşılanmıştır. Rusya-Ukrayna Savaşı ve pandemi kaynaklı dünyada oluşan gıda krizi nedeniyle iç piyasada oluşan spekülatif arz ve fiyat hareketlerinin önlenmesi için sadece şekerli mamul ihracat ve üreticilerine ithalat izni verilmiştir. Verilen bu izin 15 Ekim’de sona ermiştir. Yeni sezon şeker üretimi, eylül ayı içerisinde başlamış olup 2,6 milyon ton şeker üretilecek ve yurt içi talep karşılanacaktır.”
Kirişci, son 3 ayda 142 bin küçükbaş hayvan ihraç edildiğini anımsatarak, bunun sadece yüzde 14’ünün Katar’a gerçekleştirildiğini vurgulayarak, “İhracat yetkisi, adına hayvan kayıtlı çiftçilere verilmektedir. Aracıların kazandığı ve sadece Katar’a satıldığı iddiası doğru değildir.” diye konuştu.
Bakan Kirişci, son olarak 5 Kasım’da Boğaz’daki geçişlerle alakalı Ulaştırma Bakanlığı’nın aldığı bir kararla, Bakanlığın denetim ve gözetimi dışında herhangi bir şekilde avcılığa izin verilmesi ve yahut da buna müsaade edilmesinin söz konusu olmadığını belirterek, “Orada sadece gemi geçişiyle ilgili faaliyetler yürütülecektir.” dedi.
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda, daha sonra Tarım ve Orman Bakanlığı ile bağlı kurum ve kuruluşların 2023 bütçeleri kabul edildi.
News
