Zirai don afetinin ardından fındık rekoltesinde büyük kayıp beklentisiyle dip yapan fiyatlar, ihracatçıların açıkladığı “yüksek” rekolte rakamlarıyla önce durdu, sonra da hızla geriledi. Piyasada konuşulan ise, “gizli ellerin” devrede olduğu ve manipülasyonla fiyatların istedikleri düzeye çekildiği…
Tarihi Artışlar Yerini Düşüşe Bıraktı
Geçtiğimiz aylarda:
-
Zirai don sonrası rekolte kaybı korkusuyla fındık fiyatı kilogramda 160 TL’den 225 TL’ye kadar yükseldi.
-
Pazardaki dalgalanma, her gün 10–20 TL’lik sıçramalarla tarihe geçti.
-
Ancak ihracatçıların açıkladığı “rekolte rakamları” sonrası fiyat önce durarak stabilize oldu, sonra gerilemeye başladı.
Hayali İhracatçı Yetkilisi “A”’nın Açıklaması:
“Biz, küresel talebi de göz önünde bulundurarak rakamları belirledik. Rekoltemiz tahminlerin üzerinde; piyasayı makul bir seviyede tutmaya çalışıyoruz.”
“Nasıl Tespit Ediyorsunuz?” Sorusu Boşa Çıkıyor
Fındık üreticileri, rekolte açıklaması yapan kurum ve yöntemlerin şeffaf olmamasından şikâyetçi.Rekolte açıklaması gerekenler henüz sahaya inmemişken yapılan bu açıklamalarda art niyet arıyoruz diyorlar
Manipülasyon İddiaları Bitmiyor
-
Gizli Eller: İthalat ve ihracat lobilerinin, fiyat dalgalanmasından maksimum kâr sağlamaya çalıştığı öne sürülüyor.
-
Zamanlama Stratejisi: Don sonrası yapılan apar topar bu “yüksek rekolte” açıklaması, üretici moralini bozuyor.
-
Küresel Fiyat Etkisi: Dünya borsalarında fındığa yön veren spekülatörler, TL kuru ve stok verilerine göre ani satış emirleriyle düşüşü tetikliyor.
Üreticiye Ne Öneriliyor?
-
Dayanışma ve Kooperatifleşme: Üreticiler, fiyat pazarlığında güçlenmek için hasat sonrası birleşmeli.
-
Resmi Rekolte Verileri: TMO, Tarım Bakanlığı ve ZMO’nun ortak saha analiz raporları, tek güvenilir kaynak olarak tanımlanmalı.
Çiftçi Beklenti ve Talepleri
-
Şeffaf Rekolte: “Gerçek saha verileriyle hazırlanmış, kamuoyu ile paylaşılan rekolte raporları.”
-
Piyasa Müdahalesi: Gerekirse devlet alım garantisi veya stok müdahalesi.
-
Denetim Mekanizması: İhracatçı birlikleri ile fiyat belirleme süreçlerinin bağımsız denetimi.
Fındıkta kritik dönem devam ediyor; üretici kadar tüketici de dalgalı fiyatlardan etkileniyor. Piyasanın sağlıklı işlemesi için şeffaflık ve denetim talepleri yükselirken, “gizli eller” söylentileri sona ermedikçe fiyatlardaki oynaklık sürmeye aday görünüyor.
Fındık Rekoltesisini Kim Açıklar Nasıl Hesaplanır
Rekolte tahmini açıklayan farklı kurumlar var. Tarım İl Müdürlükleri, Ziraat Odaları ve üniversite temsilcilerinin yer aldığı bir rekolte tahmin heyeti her sene tespit yapıyor. Tarım ve Orman Bakanlığı bu tahmini açıklıyor
Fındıkta rekolte, bir üretim sezonu sonunda elde edilen toplam fındık miktarını ifade etmektedir.
Çotanak Sayısına Göre Rekolte Tespiti
Fındıkta karanfiller, çeşitlere bağlı olarak Mart ayı sonlarından itibaren çotanağa dönüşmeye başlamakta bu dönüşüm Mayıs ayının ilk yarısında sona ermektedir. Çotanakların oluşmasından hasada kadar geçen sürede rekolte tahmini için sayım yapılabilir.
- 000 da ‘a 5 dal (bitki) hesabıyla sayım yapılır.
- Sayım yapılacak bahçelerin seçiminde bölgeyi temsil edecek şekilde sahil, orta ve yüksek kuşaktan, farklı yöneylere bakan bahçelerde sayım yapılmalı
- Sayım yapılan ocakların/dalların verim yaşında ve ortalama dal olmasına dikkat edilmeli
- Bölgede yetiştirilen hakim çeşitlerde sayım yapılmalı
- Dikkatli bir şekilde sayım yapılmalıdır
- Yapılan sayım sonuçlarına göre aşağıdaki formül kullanılarak rekolte belirlenir.
FINDIKTA REKOLTE TAHMİN FORMÜLÜ
R=
Rekolte= [(Bir Daldaki Ortalama Çotanak Sayısı * Bir Çotanaktaki Ortalama Sağlam Tane Sayısı * Toplanabilirlik Oranı) / 1 Kilogramdaki Ortalama Sağlam Tane Sayısı] * 1 Dekardaki Ortalama Ocak Sayısı * 1 Ocaktaki Ortalama Dal Sayısı * Toplam Üretim Alanı
OÇS (1 Daldaki Ortalama Çotanak Sayısı): Sayım sonucu elde edilen ortalama çotanak sayısını ifade eder.
ÇOTS (Çotanaktaki Ortalama SağlamTane Sayısı): Çotanaktaki sağlam tane sayısını ifade eder, çeşit ve iklim koşullarına göre yıldan yıla değişiklik gösterdiği için arazi çalışması sırasında tespit edilmelidir.
| FINDIK ÇEŞİTLERİ |
Tombul |
Palaz |
Çakıldak |
Foşa |
Mincane |
Sivri |
Kara |
|
| Çotanaktaki Sağlam Tane Sayısı |
Min. |
1,7 |
1,7 |
1,6 |
2 |
2 |
1,8 |
1,8 |
| Max. |
2,7 |
2,5 |
2,5 |
3 |
2,7 |
2,5 |
2,8 |
| Ort. |
2,2 |
2,1 |
2,05 |
2,5 |
2,35 |
2,15 |
2,3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
TO (Toplanabilirlik Oranı): Çotanak sayımının yapıldığı aya göre;
| Mayıs |
% 65-80 |
Haziran |
% 75-90 |
Temmuz |
% 85-95 |
olarak alınmalıdır.
OTS (1 Kilogramdaki Ortalama Sağlam Tane Sayısı):
Standart fındık çeşitlerimizin 1 kg’daki sağlam meyve sayıları
| FINDIK ÇEŞİTLERİ |
Tombul |
Palaz |
Çakıldak |
Foşa |
Mincane |
Kalınkara |
Kara |
| Sağlam Tane Sayısı |
Min. |
570 |
520 |
675 |
480 |
700 |
450 |
625 |
| Max. |
680 |
640 |
800 |
600 |
800 |
550 |
680 |
| Ort. |
625 |
580 |
737,5 |
540 |
750 |
500 |
652,5 |
OOS(1 Dekardaki Ortalama Ocak Sayısı): Bir dekar fındık bahçesinde ortalama 50 ocak olduğu kabul edilmekle beraber bölgeden bölgeye değişebilir. Arazi çalışması sırasında tespit edilebilir.
ODS(1 Ocaktaki Ortalama Dal Sayısı):Ocaktaki dal sayısının en fazla 6 olması istenir, ama bölgeden bölgeye değişiklik gösterdiği için arazi çalışması sırasında tespit edilebilir.
ÜA (Toplam Üretim Alanı): Rekolte tespiti yapılan bölgenin toplam fındık üretim alanıdır.
News
