BAKAN YERLİKAYA “AMACIMIZ CEZA YAZMAK DEĞİL CAN KAYBINI ÖNLEMEK”

İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, son günlerde trafikte yaşanan olumsuzluklara ilişkin konuşarak, kanunda değişikliğe gidildiğini belirtti. Özellikle trafikte sürücülerle yaşanan olumsuzlukların giderilmesinde alınan kararlardan birinin de tüm polis memurlarının yaka kamerası takacağını açıkladı, aynı zamanda yasa dışı çakar taşıyanların yüzde 80 oranında azaldığını belirterek, verilen ceza konusunda da rekor artışla 276 bin TL’ye kadar çıkacağını söyledi.

https://www.icisleri.gov.tr/kurumlar/icisleri.gov.tr/icerikYonetimi/gundem/bakandan_haberler/2025/05/CNN-

İçişleri Bakanı Yerlikaya konuşmasının devamında şu ifadelere yer verdi:

4 Haziran 2023’te İçişleri Bakanı olarak göreve başladım. Hemen hemen iki yıl oldu. Biz tabii Sayın Cumhurbaşkanımızın liderliğinde 23 yıldan beri ülkenin kalkınması, refahı için her alanda ama her alanda çalışılıyor, gayret gösteriyoruz. Bir yüzyıl tamamlandı ve ikinci yüzyıla girildiği zaman Sayın Cumhurbaşkanımız milletimize ve tüm dünyaya şöyle seslendi. Dedi ki “bu yüzyıl Türkiye yüzyılı olacak dedi.” Huzurun yüzyılı olacaktır sözü de o Türkiye yüzyılının 16 başlığından birisi. Huzurun yüzyılı.

Dolayısıyla, biz sadece şehirlerimizde ve kırsalımızda terörle mücadele, organize suç örgütleriyle mücadele, uyuşturucuyla mücadele, göç, düzensiz göçle mücadele, asayişle ilgili kişi ve mal varlığına karşı suçlarla mücadele ediyoruz. Ama bir alan var ki, trafikle ilgili, evet trafiğin düzen ve güven içerisinde olmasıyla ilgili üzerimizde çok büyük bir görev var.

Kaza yerinde can kaybı, bir de otuz gün süresi içerisinde, hastanede tedavi sürecinde eğer can kaybı oluyorsa, onun ikisinin toplamı kaza can kaybı olarak doğal olarak geçiyor kayıtlara. Bu da tabii Dünya Sağlık Örgütü’nün dünyada her ülke bu şekilde bunu, can kayıplarını düzenlesin diye bir tavsiyesi var. 2015’ten itibaren Türkiye’de bunlar, birazdan arz edeceğiz sevgili vatandaşlarımıza, 2015’in ilk günden itibaren rakamların hepsi buna göre dizayn edilmiş vaziyette. Ama şöyle söyleyelim mi, 2002’nin sonunda, yani biz iktidara geldikten iki ay sonra, bir günde ölüm sayısı 24,85.

2021-2022’de oldukça güzel düşüşler vardı. Fakat sonra bir anda bu tekrar yukarıya doğru çıkmaya başladı. Bizim de bir sözümüz var. Sayın Cumhurbaşkanımızın milletin evi külliyede vatandaşlarımıza bir sözü var. 2021’in Şubat ayında Sayın Cumhurbaşkanımız bir genelge yayınladı. Güvenli Trafik Güvenli Türkiye mottosuyla dedi ki tıpkı Birleşmiş Milletlerin tavsiyesi bütün ülkeler olduğu gibi orada 2020’nin Kasım ayında dediler ki biz 10 yılda 2030’a kadar dünyada trafikten sebep can kayıplarını %50 düşürmemiz lazım. 2050’de de bunu sıfırlamamız lazım. Bununla ilgili bakanlar zirvesi yapıldı.

O verilerek baz alınarak İçişleri Bakanlığı da bir çalışma hazırladı. Sayın Cumhurbaşkanımız da dedi ki 2021’in Şubat ayında yüze 30’a kadar trafikte ölümleri yarı yarıya indireceğiz ve 2050’de bu işi sıfırlayacağız. Bunlar için bir eylem planı yapıldı. Koordinasyon görevini de İçişleri Bakanlığı’na verdi. Ben de bu yılın ilk aylarında kabinemizde Sayın Cumhurbaşkanımız ve kabine arkadaşlarımıza 5. yılın başında geldiğimiz noktanın sunumunu yaptım.

Trafikte güvenlik, düzenle ilgili olmazsa olmaz bir altyapıya ihtiyacımız var yani yollara. 23 yıllık dönemimizde yolların ulaştığı durum bu. Bakın, bölünmüş yol, 2002’de 6101, %387 artmış, 29730 otoyol. 2002’de %1714’den 3796 olmuş. %120 bin artmış. yani en nitelikli olan kaplamalı yolun toplamında 31 bin 727’ye %269 artmış. Köprü, Viyadük, bakın, 311’den 796’ya, tünel 50’den 789.

Tüm dünya diyor ki denetimi öyle bir yap ki denetim caydırıcı olsun diyor. Buradaki tılsım caydırıcılık. Trafik kanunumuz bizim 1983 model yapılmış. Zaman zaman güncellenmiş. Biz mesela bir güncellenen bir örnek göstereceğiz ve caydırıcılık nasıl böyle update yaptığını göstereceğiz. Şimdi denetimi gördük değil mi? Gördük. 41 noktada artmış. Bir de bu yüz yüze denetim, yani araç durduruluyor.

Bir yılda denetimi yüzde 50 artırdım. Ceza sayısını yüzde 44 artırdık 10 milyon ceza yazdık. 10 milyon işlem yapmamıza rağmen 197 kişiyi kurtarabildik. Trafikte araç sayımızı yüzde 48 artırdık. Ekip sayısını yüzde 36 artırdık. Radar sayısını 2023’ten bu yana yüzde 17,5 artırdık.

Trafik denetiminde bulunan emniyet ve jandarmamızın yaka kamerası 42 bine çıkarıldı. Kameraları ASELSAN yapıyor. Biz istediğimiz zaman GAMER’den arkadaşımızın yaka kamerasına bağlanabiliyoruz.

Yasa dışı çakarla ilgili toplumumuzda çok büyük bir nefret oluşmuştu. 1 maddelik bir değişiklik yaptık. Ceza 138 bin lira oldu ehliyeti 30 gün geri alınıyor aracı da 30 gün trafikten men ediliyor. 1 yılda 100 bin araç denetlenmiş 6 bin cezai işlem yapılmış. Valiler toplantısında kamu ya da özel araçta kanunsuz çakar kullanılıyorsa kendilerine güvenmesinler dedim. Ben valilerime talimat verdim.

En fazla ölüme neden olanlardan ilki hız ihlali. Ardından şerit izleme, geçiş önceliği, arkadan çarpma ve kırmızı ışık ihlali. Bu 5 cezayı masaya yatırdık. 2024’te ölümlü kazalardaki hız ihalilinin toplam kural hataları içindeki oranı yüzde 47,2. 2024’te hız kazalarında her gün 10 kişi öldü. TÜİK verilerine göre; kazaların yüzde 79’u yerleşim yeri, yüzde 21’i yerleşim yeri dışında meydana geliyor.

Mobil radar cihazı Radarsan tarafından üretildi. Yapay zeka destekli bir cihaz. Radarlar her tarafa konulacak. Bunu hastane önüne, okul önüne koyacağız. En fazla kazanın olduğu yerlere konacak. Vatandaşlarımıza tuzak kurmuyoruz. Aplikasyonla nerede radar olacağını vatandaşlar görecek. Nokta atışı yerini söylemeyeceğiz. Amacımız ceza yazmak değil ‘dikkat et buradayız demek’. Cihaz gece gündüz aynı kalitede çekebiliyor. Sadece hız değil, kemer kontrolü de yapabilecek. Ceza dakikalar içinde e-Devlet’e düşecek.

Canımızın yandığı yerlere bunu kuracağız. 5. hız ihlali cezasında psiko-teknik değerlendirme yapılacak ve psikiyatri muayenesi olacak. Yerleşim yeri dışında 90’la gitmeniz gereken yerde 140’la giderseniz ehliyetiniz alınacak. Dünya Sağlık Örgütü diyor ki ‘Trafik ölümleri önlenebilir halk sağılığı konusudur.

Geçiş önceliği ve kavşak ihlalinin cezası 993 TL. Günlük can kaybı 2.2. Ambulans ve itfaiye yol vermezseniz 46 bin TL ceza yerseniz. Ehliyetinizi 30 gün alırız ve aracınızı 30 gün trafikten men ederiz. Geçiş üstünlüğü olan diğer araçlara yol vermemenin cezası 15 bin TL. Kavşaklarda geçiş hakkı kurallarına uymamanın cezası 5 bin TL oldu. Ambulans ve itfaiyelerin önünde ve arkasında kamera var. Arkasına takılırsanız cezası var. Ambulansa ve itfaiye 5 yıl içerisinde 2 kez yol vermezseniz ehliyetiniz iptal edilir. Arkadan çarpma konusu da var. Yakın takibin cezası 993 TL cezası var mevcutta. Bu ceza 5 bin TL oldu. Cep telefonu kullanmanın cezası 2.167 TL idi. Bunun da cezasını artırdık. Kırmızı ihlal edildiği için her 3 günde 1 kişi ölüyor. Mevcut ceza 2.617 TL. Birincisinde 5 bin TL, ikincisinde 10 bin TL, üçüncüsünde 15 bin TL ve ehliyeti 30 gün alıyoruz. 4. kez olursa 20 bin TL ceza ve 60 gün ehliyeti alıyoruz.

Takograf kullanma zorunluluğu da önemli bir konu. Kamyon ve otobüslerin karıştığı trafik kazanlarında can kayıpları çok fazla. Takograf kullanmamanın cezası mevcutta 4.512 TL, cihaza müdahale 70.594 TL ceza mevcutta uyguluyoruz. Takograf kullanmanın cezasını 75 bin TL yaptık. Müdahale edene birince kez 185 bin TL, tekrarı 370.000 bin TL, araç sahibine 2 kat ceza uygulanacak. Birincisinde de 30 gün, ikincisinde 90 gün ehliyetine el koyacağız. Belediye sınırları içinde takograf muafiyet kaldırıldı. Muafiyeti kaldırılacak araç sayısı 52 bin. Usulsüz sürücü kartı kullanımda 75 bin TL, tekrarında 150 bin TL, araç sahibine 2 kat ceza yazılacak. Taksimetre açmamanın cezası 46.000 bin TL olacak.

6.3 milyon motosiklet trafikte var. Ceza ve denetimi artırdık. Denetim yüzde 114 artı. Günde 4,3 can kaybı oluyor. Kask kullanmamanın cezası 993 TL. Şimdi 2.500 TL, ikincisinde 5 bin, üçüncüsünde 10 bin TL ceza yazılacak. Akrobatik hareketlere 46 bin TL ceza yazıyoruz ve 60 gün ehliyetini alıyoruz ve 60 motorunu bağlıyoruz. 5 yıl içerisinde 2. defa yaparsanız ehliyet iptal ediliyor. Akan trafikte yarış yapmanın cezası 46 bin TL olacak. 5 yıl içerisinde 2 yıl yapılırsa ehliyetini alıyoruz.

Alkol ve uyuşturucu etkisinde araç kullanmanın cezası 1. kez de 9.267 TL ceza yazıyorduk. Alkol etkisinde araç kullanmanın cezası 25 bin TL ceza ve 6 ay ehliyetini alıyoruz. İkincide 50 bin TL ceza ve 2 yıl ehliyetini alıyoruz. Üçüncü ve fazlasında 150 bin TL ceza ve 5 yıl ehliyetini alıyoruz. Ticari araçta 3. kez de 150.000 TL ceza yazıyoruz ve ehliyetini iptal ediyoruz. Uyuşturucu etkisinde araç kullanmanın cezası 150 bin TL. Alkol ve uyuşturucu ölçümü yaptırmamanın cezası 150 bin TL ve ehliyetine 5 yıl el koyuyoruz.

Dur ihtarına uymama nedeniyle can kayıplarında yüzde 26 artış var. 2.167 TL cezası vardı. Şimdi 200.000 bin TL ceza olacak. 60 gün ehliyetine el koyacağız ve 60 gün trafikten men edeceğiz. Plakları uygun durumda bulundurmama cezası işlem sayısı yüzde 68 arttı. Geçici plaka almadan araç kullanmanın cezası 46 bin TL oldu. 30 gün men edilecek. Plakada değişiklik yapmanın cezası 140 bin TL olacak. 30 gün araç men edilecek. Tescilli aracı plakasız kullanmanın cezası 46 bin TL olacak. Sahte plaka kullanmanın cezası 140 bin TL olacak. Ayrıca dava açılacak.

İçişleri Bakanı Sayın Yerlikaya konuşmasını şu sözlerle sonlandırdı:

Emniyet kemeri kullanmamanın ihlali sürücüye ve yolcuya 993 TL şu an. Para cezasını 2.500 TL oldu. Geriye doğru 1 yıl içerisinde 4. kez ve fazla olursa ehliyetini 30 gün alıyoruz. Ehliyetsiz araç kullanmanın cezası 18.677 TL. Sürücü belgesiz araç kullanmanın cezası 40 bin TL olacak. Geçici geri alındığı halde araç kullanmanın cezası 200 bin TL. İptal edildiği halde kullanana 300 bin TL yazılacak. Drift atmanın cezası 46 bin 392 TL. Bu cezayı 140 bin TL yaptık. 60 gün ehliyetini ve arabasını alıyoruz. 5 yıl içerisinde bir daha yaparsa ehliyetini iptal ediyoruz. Kaza yerini terk etmenin cezası 4.512 TL. Bu cezayı 46 bin TL yapacağız. Sosyal medyada ihlali paylaşıp överseniz 25.000 TL ceza uygulanacak. Görüntüde yapılan ihlal için de ayrıca ceza kesilecek.