Çin ile İran arasında diplomatik ilişkilerin kurulmasının 50. Yıldönümünün kutlandığı bir yılda, iki ülke Tahran’da siyasi, stratejik ve ekonomik işbirliğini içeren 25 yıllık bir anlaşmayı resmen imzaladı.
İran hükümeti anlaşmadan övgüyle bahsetti. Dışişleri Bakanı Zarif anlaşmayı “25 yıllık tarihi bir stratejik yol haritası” olarak nitelendirdi. Cumhurbaşkanı Ruhani, anlaşmanın uygulanmasının hızlandırılması gerektiğini vurguladı ve İran’ın tüm sektörlerinin Çin’i “İran’ın en önemli ortağı” olarak gördüğünü söyledi.
Çin ile İran arasında 25 yıllık kapsamlı işbirliği anlaşmasının imzalanması, İran hükümeti ve toplumun tüm kesimleri tarafından büyük beğeni topladı ve övdü. İran Haber Ajansı’na (IRNA) göre Dışişleri Bakanı Zarif anlaşmayı imzaladıktan sonra, “Çin’in mutluluğu ve üzüntüyü paylaşan bir dost olduğunu” söyledi. Zarif aynı gün Twitter’da şunları yazdı: “Çinli dostum Wang Yi’nin Tahran’ı ziyaret etmesinden çok memnunum. İki taraf, kapsamlı stratejik çerçeve çerçevesinde küresel, bölgesel ve ikili işbirliğinin genişletilmesi konusunda iyi bir temasta bulundu.”
İmzalanan işbirliği planı, Çin-İran kapsamlı stratejik ortaklığının teşviki için genel bir plan oluşturacak. Aynı zamanda bölgesel ve küresel barışın korunmasına katkıda bulunacak.İki ülke, anlaşmanın belirli içeriğini daha fazla açıklamadı, yalnızca anlaşmanın siyasi, stratejik ve ekonomik işbirliği de dahil olmak üzere 25 yıl süreceğini söyledi.
Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi, imza töreni öncesinde yaptığı açıklamada, “İran ile ilişkilerimiz mevcut durumdan etkilenmeyecek, kalıcı ve stratejik olacaktır. İran, diğer ülkelerle ilişkilerine bağımsız olarak karar veriyor ve tek bir telefon görüşmesi ile pozisyonunu değiştiren bazı ülkelere benzemiyor” dedi.Ocak 2016’da Çin lideri Xi Jinping İran’a bir devlet ziyareti gerçekleştirdi. Bu ziyaret sırasında iki ülke kapsamlı bir stratejik ortaklık kurma konusunda ortak bir bildiri yayınlamıştı.
Dünya medyası nasıl gördü?
Çin ile İran arasındaki ilişkiler her zaman dünya medyasında odak noktası olmuştur. Anlaşma imzalandıktan sonra dünyanın önde gelen medya organları çeşitli analizlere yer vermeye başladı. Bazı medya kuruluşları bunu Çin’in Kuşak ve Yol girişimiyle ilişkilendirdi. Reuters, Çin-İran ikili anlaşmasıyla Çin’in “ekonomik ve siyasi etkisini Doğu Asya’dan Avrupa’ya önemli ölçüde genişletmeyi” amaçladığını yazdı.
Aynı zamanda bazı medya kuruluşları bu anlaşmayı İran’ın ABD yaptırımlarını aşma çabası olarak görüyor.
“Çin, 400 Milyar Dolarlık İran Anlaşmasıyla Ortadoğu’daki Etkisini Derinleştirebilir” başlığını atan New York Times, anlaşmanın ABD’nin İran’ı izole etme çabalarını zayıflatabileceği yorumunu yaptı. Aynı haberde, ABD’nin İran’la nükleer programı konusundaki anlaşmazlığı çözülmeden anlaşmanın ne kadarının uygulanabileceğinin belli olmadığı belirtildi. Bloomberg ayrıca Çin ve İran arasındaki dostane ilişkilerin şüphesiz ABD’deki Biden yönetimi için “bir meydan okuma” olduğuna inanıyor.
Wall Street Journal konuyla ilgili haberinde “İran ve Çin, ABD’nin İran’ı izole etme girişimlerine karşı çıkan ve Tahran’ın Batılı güçler dışındaki diplomatik bağları derinleştirme çabalarını ilerleten geniş kapsamlı bir ekonomik ve güvenlik işbirliği anlaşması imzaladı” diye yazdı.
İran’ın yarı resmi haber ajansı Tasnim Cumartesi günü geçtiği haberde, yatırımlar karşılığında Çin’in İran’dan düzenli olarak petrol tedarik edeceğini belirterek, iki ülkenin bir “İran-Çin Bankası” kurmayı kabul ettiğini duyurdu. Böyle bir bankanın, Tahran’ın kendisini küresel bankacılık sistemlerinden etkin bir şekilde engelleyen ABD yaptırımlarından kaçmasına yardımcı olabileceği belirtiliyor.
Cumhurbaşkanı Ruhani’nin üst düzey danışmanlarından Hesamoddin Ashena, anlaşmayı Twitter’da “başarılı bir diplomasi örneği” olarak nitelendirerek, bunun İran’ın “izolasyonda kalmamak için koalisyonlara katılma” gücünün bir işareti olduğunu söyledi.
İran’ın en yüksek lideri Ayetullah Ali Hamaney, Çin ile müzakerelerin yeniden canlandırılması talimatı vermiş ve güvendiği isimlerden eski meclis başkanı Ali Laricani’yi özel elçi olarak atamıştı.
News
