—————————————————-Haber Merkezi——————————————————-
Karadeniz Bölgesi genelinde bu yıl etkili olan zirai don, dolu yağışları ve kahverengi kokarca saldırıları sonrası, üreticilerde büyük bir rekolte kaybı endişesi hâkim.
Tarım bölgelerinde yapılan ilk tespitler, bazı üründe verim kaybının %40’nin üzerine çıktığını gösterirken, fındık üreticileri Bakanlığın açıklayacağı 2025 dönemi rekolte tahminlerinin piyasa dengelerini belirleyeceğini vurguluyor.
En son 2005 yılında karadeniz bölgesindeki don olayında rekolte 350 bin tonlara düşmesi sonrasında fındık fiyatları beklenmedik şekilde fırlamıştı
Zirai Don ve Dolu Yağışlarıyla Hasar Genişliyor
Bu yıl ilkbahar aylarında sıcaklık değerlerinin aniden düşmesiyle birlikte pek çok bölgede zirai don yaşandı. Özellikle Karadeniz’in bazı bölgelerinde gece sıcaklıkları sıfırın altına inerek fındık bahçelerinii büyük ölçüde etkiledi. Ardından gelen ani dolu yağışları da:
-
Bahçelerde fizyolojik yaralanmalara
-
Fide gelişimini yavaşlatmaya
-
Meyve tomurcuklarında perforasyona
“inanın bu seneki gibi doğa olaylarını ard arda geldiğini uzun süredir görmüyorduk Bu sene rekolteyi nasıl kurtaracağız, bilemiyoruz.”
— Ali Y., Ordu
Kahverengi Kokarca’nın (Halyomorpha halys) Tahribatı
Zirai don ve dolu sonrası üreticiler henüz toparlanmaya çalışırken, yaz aylarında etkili olan kahverengi kokarca istilası ek sorunlar yarattı. İthal olarak Türkiye’de yaygınlaşan bu zararlı:
-
Fındık ağaçlarından beslenerek iç kısmın çürümesine
-
Ürün kaderinde leke ve dökülmeye
-
Depolama koşullarında kalite kaybına
neden oluyor. Özellikle bölgemizde fındık bahçeleri kahverengi kokarca saldırısından yoğun biçimde etkilendi. İlaçlama döneminin tam zamanlı uyumsuzluğu ve organik tarım tercih eden çiftçilerin alternatif yöntem bulma çabaları, sorunun bölgesel ölçekte büyümesine yol açtı.
“her yıl artan kokarca popülasyonu bizi zora sokuyor.”
— Abdulkadir S., Giresun
Rekolte Kayıpları %40’ı Aşıyor
Yapılan bölgesel analizlere göre:
-
fındıkta zarar zirai don ve dolu hasarı ortalama %30–40 civarında seyrediyor.
-
Kahverengi kokarca’nin verdiği zarar ek verim kaybını %10–15 oranında artırıyor.
-
Bazı bağlarda toplam verim kaybı %50’yi geçti.
Özellikle , fındık üretimi yapılan batı bölgesi illerinde zarar boyutu daha da fazla görülüyor. Tarım Kooperatifleri Birliği yetkilileri, “Resmi kurumların açıklayacağı rekolte rakamlarının spot piyasalarda alım-satım fiyatlarını doğrudan etkileyeceğini” belirterek, çiftçilerin bu verilere büyük önem verdiğini aktarıyor.
Üreticilerden Bakanlığa Çağrı: “Rekolte Tahmini Acilen Paylaşılmalı”
Çiftçiler, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’ndan gelecek 2025 dönemi rekolte tahminlerini bekliyor. Açıklanacak rakamların:
-
Eksport (ihracat) anlaşmalarını
-
Üretim maliyetlerinde çözüm önerilerini
-
Tarımsal kredi ve sigorta ödemelerini
-
Toptan ve perakende fiyat dengelerini
“Fındık bahçelerimizde don ve dolu hasarı yaşandı. İlk gözlemlerimize göre bu sezon rekoltemiz geçen yıla göre yarı yarıya az olabilir. Devletin açıklayacağı kesin veriler, hem biz üreticinin hem de tüccarın yol haritasını belirleyecek.”
— Mehmet K., Trabzon
Çözüm Önerileri ve Tarımsal Destek Beklentisi
Üreticilerin ortak talebi, Bakanlığın bir an önce aşağıdaki hususlarda açıklama yapması yönünde:
-
Bölge Bazlı Zirai Don ve Dolu Hasar Raporları: İl ve ilçelerdeki gerçekleşen zararı gösteren detaylı veri.
-
Kokarca Mücadelesi İçin Acil Destek: Hem biyolojik hem kimyasal mücadele yöntemleriyle üreticilerin bilgilendirilmesi ve ilaç desteği.
-
Ürün Sigortası ve Kredilerde Yeniden Düzenleme: Hasar oranına göre sigorta ödemelerinin hızlandırılması; düşük faizli yeni tarımsal kredilerin açıklanması.
-
Piyasa Fiyatlarının Korunması: Erken açıklanacak rekolte tahminleriyle, tüccar ve ihracatçıların stok politikasının dengelenmesi, yeni alım-satım kontratlarının oluşması.
Çiftçiler, ayrıca yerel üretici birliklerinin sahadaki hasar tespit ekiplerinin sayısının artırılmasını istiyor. Tarım ekonomistleri de, “Rekolte oranlarının netleşmesiyle birlikte hem iç fiyatlar dengelenecek hem de uluslararası ticarette rekabet gücü korunacak” değerlendirmesinde bulunuyor.
2025’de Tarımın Risk Haritası Yeniden Çiziliyor
Küresel iklim değişikliğine bağlı olarak mevsim normallerinin dışında gerçekleşen zirai don ve ani dolu yağışları, Türkiye tarımını yeniden planlamayı zorunlu kıldı. Kahverengi kokarca gibi yaygınlaşan yeni zararlılar, üreticiyi hem hasat hem de sonraki ekim planlamasında yeni önlemler almaya sevk ediyor.
Özetle, bu yıl yaşanan zirai don, dolu yağışları ve kahverengi kokarca saldırıları, rekolte kayıplarının beklenenden yüksek olabileceğini gösteriyor. Çiftçiler, gerek ekonomik gerekse sosyal anlamda mağduriyeti azaltmak için Bakanlığın ivedilikle rekolte tahminlerini açıklamasını bekliyor.
News
